Trong thế giới bóng đá, khái niệm việt vị luôn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi và thảo luận. Nhưng Việt vị là gì? Đây là một quy tắc quan trọng trong luật chơi bóng đá, giúp duy trì tính công bằng và hấp dẫn cho trận đấu. Hãy cùng Thabet hiểu về khái niệm này và tại sao nó lại có tầm quan trọng đặc biệt.
Việt vị là gì?
Trong từ điển Tiếng Việt (Hoàng Phê chủ biên, 1992), định nghĩa “việt vị” là “lỗi của cầu thủ bóng đá khi nhận bóng để tấn công trong nửa sân của đối phương, mà phía trước không có ít nhất hai cầu thủ của đội đối thủ”, có nghĩa là nhận bóng gần khung thành đối phương, nằm phía dưới hàng hậu vệ của họ, khi chỉ còn thủ môn của đối thủ ở phía trước và quả bóng vẫn nằm phía sau cầu thủ. Cuốn từ điển này chỉ đề cập đến một từ “việt vị” với định nghĩa như trên. Thuật ngữ “việt vị” bắt nguồn từ Hán Việt, trong tiếng Anh được gọi là “Offside”, trong đó “Việt” thể hiện việc vượt qua, vượt lên, và “vị” chỉ vị trí, nơi. Thông qua “việt vị”, người ta ám chỉ cầu thủ bóng đá đã vượt quá vị trí mà luật bóng đá quy định trong những tình huống tấn công. Theo các sửa đổi mới nhất từ FIFA và IFAB (Ủy ban Bóng đá Quốc tế), áp dụng từ ngày 28/7/2013, một cầu thủ ở vị trí việt vị sẽ không thể thực hiện bất kỳ hành động nào để nhận bóng hợp lệ, dù có cầu thủ đối phương chạm vào bóng hay di chuyển qua. Điều này giúp đảm bảo rằng cầu thủ đang việt vị không thể tạo ảnh hưởng đến tình huống thi đấu.
Luật việt vị có từ khi nào?
Khi nào mà luật việt vị ra đời? Đó là câu hỏi mà nhiều người quan tâm. Luật việt vị, nằm ở vị trí thứ XI trong bộ Luật Bóng đá (Laws of the Game) được FIFA soạn thảo và công bố. Mục đích của luật này là ngăn chặn sự lợi thế không hợp lý của các cầu thủ tấn công, khi họ đứng trong tình huống ở giữa cầu thủ cuối cùng của đối phương và thủ môn. Qua đó, luật việt vị giúp bảo đảm sự công bằng, thúc đẩy sự phát triển chiến thuật và đa dạng lối chơi trong bóng đá. Lịch sử luật việt vị bắt đầu từ cuối thế kỷ 18, khi các trường ở Anh bắt đầu thi đấu bóng đá. Ban đầu, luật việt vị áp dụng nghiêm ngặt hơn nhiều so với hiện nay. Điển hình như:
- Năm 1848: Luật việt vị ra đời dựa trên quy tắc Cambridge. Yêu cầu ít nhất 4 người đối phương đứng sau để tránh việt vị.
- Năm 1866: Luật việt vị áp dụng quy tắc Cambridge, nhưng giảm số người cần thiết xuống còn 3.
- Năm 1925: Sửa đổi luật để yêu cầu ít hơn 2 người đối phương để tránh việt vị, quy định này áp dụng đến hiện nay.
- Năm 2005: FIFA cho phép cầu thủ việt vị can thiệp vào bóng từ đường chuyền về hoặc phá đáng ý của đối thủ mà không bị phạt.
- Năm 2013: Luật mới định rằng cầu thủ việt vị không được can thiệp vào bóng trong tình huống cản phá của đối thủ. Nếu cản trở hậu vệ đội bạn, cầu thủ sẽ bị phạt.
Luật việt vị được xác định như thế nào?
Theo quy định của FIFA, một tình huống việt vị xảy ra khi một cầu thủ đứng ở vị trí gần bóng và trong nửa sân đối phương, đồng thời không có cầu thủ đối phương nào ngăn cản giữa cầu thủ này và thủ môn đối phương. Trong trường hợp này, cầu thủ đang việt vị không thể coi là vi phạm luật, vì đây là tình huống cầu thủ bất ngờ ở vị trí việt vị mà không có ý định gian lận hoặc tham gia vào tình huống chơi bóng tích cực. Với tốc độ và kỹ thuật ngày càng phát triển, quyết định về việt vị không luôn dễ dàng. Công nghệ VAR đã ra đời để giúp trọng tài xem xét các tình huống gây tranh cãi, đảm bảo tính chính xác và minh bạch, duy trì công bằng trong trận đấu.
Những lỗi bị tính là việt vị trong bóng đá
Lỗi việt vị thường xảy ra trong các tình huống tấn công khi cầu thủ nhận bóng tại phần sân đối phương, gần khung thành hơn hậu vệ cuối cùng của đối phương, đồng thời cầu thủ này cũng gần khung thành hơn quả bóng. Khi điều kiện này xảy ra, cầu thủ đó bị coi là mắc lỗi việt vị.
Vị trí việt vị và điều kiện xảy ra
Vị trí việt vị trong bóng đá được xác định khi:
- Cầu thủ đứng ở phần sân của đối phương.
- Có ít hơn 2 cầu thủ đội bạn đứng giữa cầu thủ đó và đường biên ngang cuối sân đội đối phương.
- Cầu thủ đó tham gia vào đường bóng và đứng ở hướng tấn công khung thành đội bạn.
Cầu thủ được xác định là đứng ở vị trí việt vị khi đáp ứng các điều kiện như đã nêu trên và tham gia một cách tích cực vào đường bóng, bao gồm việc tham gia tranh chấp lấy bóng hoặc cản trở đối phương ngăn chặn tình huống bóng. Đơn giản hơn, nếu bất kỳ phần nào của cơ thể, bao gồm đầu, thân hay chân, đứng gần hơn với đường biên ngang của sân đối phương so với vị trí của quả bóng và cầu thủ cuối cùng thứ 2 của đội đối thủ, thì đó được coi là vị trí việt vị.
Các tình huống vi phạm lỗi việt vị
Cầu thủ đứng ở vị trí việt vị sẽ bị xử phạt nếu anh ta tham gia vào đường bóng. Những hành vi tham gia này bao gồm tham gia vào tình huống bóng, cản trở đối thủ, cố tình tạo lợi thế trong tình huống việt vị. Cầu thủ ở vị trí việt vị và tiếp xúc với bóng sẽ bị phạt, trừ những trường hợp quả ném biên, quả phạt góc, và quả phát bóng. Khi lỗi việt vị xảy ra, trọng tài biên sẽ báo hiệu cho trọng tài chính và đội đối phương sẽ được hưởng quả phạt tại nơi xảy ra lỗi.
Kết luận
Việt vị là một khía cạnh quan trọng trong bóng đá, đảm bảo tính công bằng và hấp dẫn trong trận đấu. Luật việt vị đã trải qua nhiều sửa đổi và phát triển từ những ngày đầu của môn thể thao này. Hiểu rõ về lỗi việt vị và cách áp dụng nó trong trận đấu là quan trọng đối với cầu thủ, huấn luyện viên, và người hâm mộ bóng đá.
